Elithis Arsenal, een nieuw voorbeeld van duurzame stedenbouw
De Elithis Arsenal Tower ligt niet ver van het station in de eco-wijk Arsenal in Dijon, in de Franse Bourgognestreek. De toren bevindt zich op de plek van het voormalige depot voor legermateriaal en de oude meelfabrieken van Dijon en wordt beschouwd als een positieve ontwikkeling op het vlak van energie.
De Elithis Arsenal Tower werd ontworpen door architectenbureau Arte Charpentier - met vestigingen in Parijs, Lyon, Wuhan en Shanghai - dat in Frankrijk en Azië actief was. "Dit project is het resultaat van onderzoek en samenwerking met de Elithis-groep, voor wie we al lang werken. We bouwden hun eerste hoofdkantoor in Dijon. Het was het eerste tertiaire gebouw met positieve energie in Frankrijk en telt 5.000 m² grondoppervlak, bij verdiepingen van 500 m² die rond een centrale kern draaien”, legt Antonio Frausto, associate architect en directeur architectuur bij Arte Charpentier, uit.
Het gezamenlijke project van de groep Elithis en Arte Charpentier, dat wordt ondersteund door de stad Dijon, de stedelijke gemeenschap van Groot-Dijon (Dijon Métropole) en de Société Publique Locale Aménagement de l'Agglomération Dijonnaise (SPLAAD), onderscheidt zich door zijn programma van 59 woningen voor starters in de toren en 51 sociale woningen in het lagere gebouw. De van op grote afstand herkenbare Toren illustreert een gedurfd stedelijk beleid dat nieuwe processen in het ontwerp van collectieve huisvesting benadrukt, waaronder bioklimatologische voorschriften voor geavanceerde referenties in duurzame ontwikkeling. "We bevinden ons in de stedelijke ontwikkelingszone Arsenal, waar de stadsplanning werd opgesteld door architecten en stadsplanners van het AUC. Vanaf het begin zijn we niet enkel met hen in dialoog gegaan, maar ook met de klant en alle belanghebbenden. We stelden het project samen met de toren en het sociale gebouw. Deze twee entiteiten vormen samen een eiland met positieve energie, in plaats van een gebouw met positieve energie”, benadrukt Antonio Frausto.
Architectonisch en energetisch hoogstandje
Om dit architectonische en energetische hoogstandje te bereiken, ontwierp Arte Charpentier een gebouw dat meer elektriciteit produceert dan het verbruikt. Het hele complex produceert 136,9 kWh/jaar dankzij de fotovoltaïsche panelen op het dak van het gebouw en vermindert het verbruik door middel van schaduwplekken in het hart van het blok.
De gevels van de Elithis-toren vormen een technologisch hoogstandje. De diamantfacetten werden op een dusdanige manier ontworpen dat ze de energieproductie optimaliseren. Fotovoltaïsche panelen van de nieuwe generatie werden geïntegreerd in de architectuur en ook de externe isolatie van de muren, de behandeling van koudebruggen en de keuze voor hoogwaardig schrijnwerk beperken het warmteverlies en vangen de gratis zonnewinst in de winter op. Een goede luchtdoorlaatbaarheid helpt tegelijkertijd de infiltratie te beperken. Het energieverbruik wordt verder verminderd door het terugwinnen van warmte uit het grijze water dat in de douches wordt gebruikt. Antonio Frausto verduidelijkt: "Als onderdeel van onze architectonische aanpak verkleinden we de noordgevel zoveel mogelijk om warmteverlies te voorkomen. De hoge vorm is te danken aan deze specifieke eigenschap. Dit is een bioklimatologisch ontwerp, waarbij we de hoeveelheid zonlicht en de positie van de toren ten opzichte van de omgeving bestudeerden. Een andere belangrijke factor was de prijs van het project. "De huurwoningenmarkt in Dijon is anders dan die in Parijs of Genève. We konden het project voltooien voor een prijs van €1.400 per vierkante meter. Tegenwoordig wordt het inkomen van een jong werkend persoon berekend tot op de euro nauwkeurig. Ons doel was om onze expertise te gebruiken om ervoor te zorgen dat de energierekening van de woningen zo laag mogelijk zou zijn.”
De architecten bestudeerden de oriëntatie van de verschillende gevels zorgvuldig. De schil wordt onderbroken door verticale panelen van lichtgrijs aluminium met poedercoating. Terwijl de slaapkamerramen een uitgesproken verticaal patroon volgen dat wordt gecreëerd door de aluminium kozijnen, zijn in de gevels aan de oost- en westkant de grote erkers in de woonkamers verwerkt, waardoor er een overvloed aan licht is. Dankzij de module van geperforeerd plaatstaal die willekeurig voor de grote erkers en slaapkamerramen schuift, zijn de gevels dynamisch. De panoramische lift aan de westkant en de buitentrap aan de oostkant zorgen niet alleen voor veel licht, maar ook voor een doorkijk vanaf het gemeenschappelijke bordes dat de appartementen bedient. Bewoners kunnen ook hun energieverbruik controleren en, dankzij een domoticatoepassing die compatibel is met smartphones, verwarming, verlichting, zonwering en stopcontacten bedienen. Het doel is om gebruikers weerbaar te maken tegen de stijgende energiekosten.
Een gemeenschapsgevoel creëren
De architecten gaven ook prioriteit aan het gemeenschapsleven en het comfort van de gebruikers. Antonio Frausto verduidelijkt hoe ‘het bovenste niveau van de toren een gedeelde ruimte is’. Maar dit is niet altijd het geval. In sommige programma's zijn de bovenste verdiepingen chique duplexen of ruimtes voor een paar bevoorrechten: "Hier hebben we het over het sociale hart van de toren, waar zich naast een sporthal ook een vergaderruimte bevindt die ook als sporthal kan worden gebruikt. Er zijn verder twee ruimtes die uitkomen op het terras en een halfopen ruimte. Alles staat ten dienste van de bewoners, met een adembenemend uitzicht over de befaamde wijnroute, de ‘route des Grands Crus’. Om een hoger energieverbruik te voorkomen, heeft deze ruimte geen verwarming. Het dak bestaat uit fotovoltaïsche panelen en de ruimte eronder leeft op het ritme van de seizoenen. Het is een ruimte die noch afgesloten, noch verwarmd is, en is als een wintertuin die vijftig meter boven de grond hangt, met uitzicht op de omgeving”, besluit de architect.
De kantoren van Elithis zijn gegroepeerd in de sokkel, die bestaat uit een benedenverdieping en twee bovenverdiepingen. Dit is een volume waar de gevels op één lijn staan langs de Avenue Jean Jaurès, wat directe toegang geeft tot de stedelijke ruimte. De gevels zijn gebaseerd op dezelfde codes als die van de toren. Ze bestaan uit grote rechthoeken van één verdieping hoog in glas en aluminium, afgewisseld op elk niveau. Elithis, met wie Arte Charpentier in de loop der jaren aan verschillende projecten heeft gewerkt en voor wie het bureau de eerste Elithis-toren in Dijon bouwt, heeft besloten zijn hoofdkantoor in dit deel van de basis te vestigen. Elithis neemt een volledige verdieping in beslag die zorgvuldig werd ingericht door het interne interieurteam van Arte Charpentier. Dit is een teken van vertrouwen in de architecten, met wie het bedrijf een project met een drievoudige ambitie tot een goed einde heeft gebracht: anders leven in de stad, positieve energie toegankelijk maken voor iedereen en van Groot-Dijon een referentie maken voor duurzame ontwikkeling.
Alle foto's © Arte Charpentier
Dit is een door Jan Hoffman vertaald en bewerkt artikel van Sipane Hoh