A@W Newsletter

Op bouwvlak beweegt er de jongste jaren heel wat in Kortrijk. Is er een betere periode dan net voor de tweejaarlijkse afspraak met de thuiseditie van ARCHITECT@WORK in Kortrijk Xpo om even rond te dwalen in de stad?

door Jan Hoffman

Bij de keuze voor een opener viel onze keuze uiteindelijk op wat er gebeurt op en rond het Buda Eiland, in het dichtbevolkte hart van Kortrijk. Dit gebied was een eiland voor de waterafhankelijke textielproductie, met een aantal (sociale) woontorens en enkele zorginstellingen. Door het vertrek van de oude industrie liep de Budawijk in de jaren 80 en 90 leeg.

Stad Kortrijk begon eind vorige eeuw aan de herbestemming en herontwikkeling van het stadsdeel. Veel van de industriële artefacten werden getransformeerd tot stedelijke clusters voor nieuwe culturele programma's. Bij het stadsvernieuwingsproject ‘Buda’ stond coproductie centraal: de Stad Kortrijk werkte niet alleen nauw samen met andere overheden zoals de Intercommunale Leiedal, maar evenzeer met publieke en private partners.

Budafabriek

De reconversie van een voormalige textielfabriek tot de Budafabriek vormde het sluitstuk van de transformatie van het Buda Eiland tot kunsteneiland. De oude textielfabriek De Smet-De Jaegere werd omgebouwd tot een creatieve plek en werd als Budafabriek de 'Fabriek van de toekomst', waar ontwerpers, kunstenaars, studenten en ondernemers samen zitten. Het oude gebouw werd onder handen genomen door Vlaams Bouwmeester Peter Swinnen met diens architectenkantoor 51N4E. In het ontwerp is het onafgewerkte, industriële karakter van het gebouw zoveel mogelijk bewaard.

Het architectenteam deelde de bestaande en toegevoegde ruimtes zo in dat een maximaal flexibel ruimtegebruik mogelijk wordt. Kunst en productontwikkeling worden in de Budafabriek verenigd en er wordt onder meer onderdak gegeven aan het Buda::Lab, een openbare werkplaats waar creatievelingen, ontwerpers, makers, kinderen, studenten en scholen creatief aan de slag kunnen. Ideeën worden omgezet in concrete projecten en in workshops worden nieuwe skills aangeleerd. In de loop van het traject werden een aantal faciliteiten toegevoegd aan de Budafabriek. Zo vinden er ook tijdelijke tentoonstellingen plaats en worden er kantoren, werk-, ontmoetings- en netwerkplaatsen ontwikkeld. Naast een creatieve broedplaats voor kunstenaars en ontwerpers, groeit de Budafabriek steeds verder uit tot een plek waar ook ondernemers, studenten en onderwijsinstellingen zich kunnen nestelen. Zo is HOWEST inmiddels een vaste gebruiker van de Budafabriek.

Een voormalige textielfabriek werd door architectenkantoor 51N4E omgetoverd tot een plaats voor kunst- en productontwikkeling. Foto © 51N4E

En om nog met een ander project ter plaatse te blijven: het is bij Buda tegelijkertijd duidelijk dat ook wonen aan de rand van het water hip is, wat bewezen wordt door Kaskade, een woonproject met 26 appartementen aan de tip van het Buda Eiland, met uitzicht op de oevers van de Leie. Het ontwerp is van de hand van de Kortrijkse architecten TM Link Lab - Markland, de projectontwikkeling ligt in handen van projectontwikkelaar Steenoven uit Roeselare.

Kaskade is een woonproject met 26 appartementen aan de tip van het Buda Eiland, aan de rand van de Leie. Foto © De Steenoven

Wetenschapshub op Hoog-Kortrijk

Iets heel speciaals is een project dat straks in de steigers wordt gezet: de ontwikkeling van een wetenschapshub aan de Doorniksesteenweg. Dit is een initiatief van de Provinciale Ontwikkelingsmaatschappij West-Vlaanderen, die samen met de Vlaamse Bouwmeester vorig jaar een ontwerpuitdracht uitschreef. De nieuwe wetenschapshub komt er ter hoogte van het bekende Kortrijkse ‘kasteel’ in Hoog-Kortrijk.  

Het nieuwe gebouw zal niet alleen fungeren als een landmark voor de site, maar draagt ook een toekomstvisie op de wetenschappelijke en industriële ontwikkeling in West-Vlaanderen uit. Kennis staat centraal, met duurzame energie en circulariteit als hoofdthema’s, en met aandacht voor continuïteit en aansluiting met het verleden.

Woontoren The Sky

Voor een volgend spraakmakend project nemen we je mee naar de campus van Hogeschool VIVES. Daar verrijst binnenkort een 53 meter hoge woontoren met 192 studentenkoten, een klein auditorium, een studeerruimte en een coworkingspace. Dit initiatief van projectontwikkelaar ION krijgt als eyecatcher van het gebouw een groot dakterras met een panoramisch zicht over de stad. Bovendien krijgt de campus er tezelfdertijd een nieuw stuk park bij, wat goed is voor 3.439 vierkante meter groen.

De woontoren The Sky wordt met zijn 53 meter hoogte een van de hoogste nieuwe gebouwen van Kortrijk. Foto © ION

The Sky symboliseert de inhaalbeweging in de bouw van studentenkoten in Kortrijk en wordt meteen een van de hoogste gebouwen van de stad. Sinds er eind 2020 beslist werd weer nieuwe studentenkamers toe te laten, bestaan er inmiddels plannen voor om en bij de 1.300 nieuwe koten. Zo’n 15 procent daarvan – of 192 kamers – zal je vinden in de nieuwe woontoren, die 16 verdiepingen zal tellen. Daarvan hebben er 12 kamers en beschikt elke verdieping telkens over een gemeenschappelijke keuken. Er is ook een klein auditorium met zicht op het park voorzien en verder komen er nog een polyvalente ruimte die dienst zal doen als studeerruimte of bibliotheek, een coworkingspace, een rooftop met terras en een fietsenstalling met plaats voor 600 fietsen. Parking op de campus wordt geweerd voor de veiligheid van de fietsers en de voetgangers.

Stadspark LOOF

Afsluiten doen we met een project waarbij ruimte, erfgoed en een prima strategische ligging de handen in elkaar slaan: het stadspark LOOF. Hier word je meegenomen naar de voormalige ziekenhuissite AZ Groeninge, die van een verlaten plek langsheen de Doorniksewijk, in overleg met de stad, zal getransformeerd worden tot een plaats waar Kortrijkzanen zich kunnen ontspannen, wonen en werken.

Bij LOOF, een initiatief van de Knokse Compagnie Het Zoute, begonnen de werken in de zomer 2020 met de sloop van de verlaten gebouwen. In het najaar van 2021 vond een archeologisch onderzoek plaats en eind 2022 werd een bouwaanvraag ingediend voor de eerste fase van dit stadsproject. In die eerste fase is er een aanvraag voor het deelproject aan de Loofstraat. Aansluitend aan de kant Doorniksewijk, komt er ook een kleinschaliger project.

Het ontwerp is van de hand van OFFICE KGDVS, het architectenbureau van David Van Severen en Kersten Geers. Het voorziet in verschillende losstaande gebouwen die worden ingewerkt in een nieuw park dat de straat verbindt met de historische Engelse landschapstuin. Het gaat naar verluidt om een gevarieerd aanbod van een 80-tal duurzame en hoogwaardig afgewerkte appartementen van diverse groottes en met grote terrassen met uitzicht op het park. De filosofie van de projectontwikkelaar in een notendop: dankzij een sterke project- en landschapsarchitectuur een toplocatie transformeren tot een mooie woonplek.

Het aanvankelijke masterplan en een impressie van hoe een onderdeel van LOOF er straks kan uitzien. Foto © Compagnie Het Zoute